Aambeien en zwangerschap

Aambeien. Het is een onderwerp waarover niet iedereen even gemakkelijk praat. Maar het kan met name tijdens/na de zwangerschap zoveel overlast geven dat het zeer serieuze aandacht verdient. Rondom de bevalling zijn aambeien een veelvoorkomend probleem met vaak vervelende symptomen. Bij sommige vrouwen kunnen de aambeien zelfs nog jaren na de zwangerschap voor problemen zorgen. Hoe kunnen aambeien worden voorkomen en hoe behandel je ze als ze toch de kop opsteken? Goed om te weten voor een kraamverzorgende, want nogal wat kraamvrouwen krijgen er – helaas – mee te maken.

Hoge druk in de anus tijdens zwangerschap

Aambeien (met een duur woord ‘hemorroïden’ genoemd) zijn uitgerekte en opgezette bloedvaatjes aan de binnenkant van de endeldarm, vlak voor de anus. Aambeien bevinden zich aanvankelijk dus aan de binnenkant van de anus. Aambeien kunnen jeuken en een branderig of schrijnend gevoel geven. Het eerste symptoom van aambeien is vaak een geringe hoeveelheid bloed op de ontlasting.

Persen bij harde ontlasting of bevalling

Aambeien ontstaan door een hoge druk in de anus en omgeving. Deze hoge druk kan vooral ontstaan door hard persen tijdens de stoelgang of bij een bevalling. Soms zakken aambeien met de ontlasting naar buiten; dat geeft een vervelend, drukkend gevoel. Als het kluwen van bloedvaatjes is uitgezakt, spreken we van uitwendige aambeien. Daarbij kan het bloed in de zwellichamen gestuwd raken, waardoor aambeien makkelijk bloeden. Ook kan er zich een bloedstolsel vormen in adertjes in de huid rond de anus. Dat wordt een ‘getromboseerd haemorrhoïd’ genoemd. Ook dit is uitwendig voelbaar en pijnlijk. Aambeien komen bij zwangere vrouwen zeer frequent voor, naar schatting bij zeven op de tien zwangere vrouwen.

Oorzaak aambeien

Over de feitelijke oorzaak van aambeien is men het nog steeds niet eens. Er bestaan wel een paar hypotheses: de ene zoekt de oorzaak van aambeien in de bloedvaten zelf, de andere in het ondersteunend weefsel eromheen. Feit is wel dat meerdere factoren het ontstaan van aambeien in de hand werken. Bij constipatie zal door de harde ontlasting en door langdurig persen een beschadiging ontstaan van de bloedvaatjes in de uitgang van de anus. Vooral een gebrek aan voedingsvezels in het eten, waardoor de ontlasting te ingedikt en droog wordt, zorgt voor drukverhoging op de zwellichamen tijdens de stoelgang. Daarnaast is langdurig op het toilet zitten ook af te raden.

Hormoonhuishouding tijdens zwangerschap en na bevalling

Naast een neiging tot constipatie zal een zwangerschap vaak ook om andere redenen met aambeien gepaard gaan: de groeiende baarmoeder zorgt als u zwanger bent voor een toenemende drukverhoging in de buikholte en ook de gewijzigde hormoonhuishouding bij de zwangere vrouw speelt een belangrijke rol. Vooral in de laatste maanden van de zwangerschap neemt de druk van het kind in de baarmoeder op de bloedvaten toe en bij de geboorte zelf zal zich dat nog sterker manifesteren. De druk op de bloedvaten, die het terugvloeien van het bloed naar het hart verzorgen, wordt urenlang tegengewerkt. Dan kan het gebeuren dat de aambeien niet alleen prominent worden, maar dat zelfs een deel van de endeldarm naar buiten komt.

Restverschijnselen

Hoe ernstig dit allemaal ook klinkt, gelukkig is de acute fase van aambeien na een week of twee meestal voorbij. Dat is te danken aan het feit dat de hormonale invloeden zich na de bevalling snel weer normaliseren en doordat de uitwendige druk op de bloedvaten verdwijnt na de bevalling. Maar sommige vrouwen houden hun hele verdere leven last van restverschijnselen van aambeien. Sommige vrouwen hebben last van ‘huidflapjes’, in feite uitgerekte anale huidplooien die ontstaan ten gevolge van de aanwezigheid van aambeien. Soms worden ze verward met aambeien omdat ze gelijktijdig kunnen voorkomen én het gevolg zijn van aambeien. Maar feitelijk zijn het restletsels van aambeien.

Als een aambei een trombose doormaakt, dus wanneer het bloed niet weg kan vloeien, dan kan het gebeuren dat er een pijnlijk stolsel ontstaat. Dit kan voorkomen terwijl u zwanger bent of na de bevalling. In dergelijke gevallen komt men doorgaans bij een proctoloog terecht voor verdere behandeling van aambeien.

Voorkomen van aambeien tijdens zwangerschap

Aambeien kunnen worden voorkomen en behandeld door de stoelgang zacht te houden tijdens de zwangerschap, zodat de betrokkene minder hoeft te persen. Vooral een regelmatige stoelgang is essentieel om aambeien te voorkomen. Wie aandrang voelt moet het toiletbezoek niet uitstellen. Regelmaat en luisteren naar het lichaam is ook hier belangrijk.

Om de stoelgang zacht te houden terwijl u zwanger bent, is het eten van voldoende voedingsvezels (zemelen, bruinbrood enzovoort) en het drinken van veel water (het liefst twee liter per dag of zelfs meer) extra belangrijk. Voldoende lichaamsbeweging bevordert een natuurlijk herstel van de aambeien tijdens de zwangerschap. Als kraamverzorgende is het belangrijk dat je de kraamvrouw wijst op het belang van de genoemde factoren om aambeien te voorkomen. Vertrouw je het niet, schakel dan de huisarts in.

Het gebruik van laxeermiddelen, crèmes en zetpillen wordt afgeraden, omdat ze op termijn tot een luie darm en overgevoeligheidsreacties leiden.

Aambei behandeling

Zolang er geen complicaties optreden, kunnen aambeien tijdens de zwangerschap goed behandeld worden met koude applicaties, bijvoorbeeld koude kompressen, of een verkoelende gel op de aambeien. Ook veel rusten is belangrijk. Een operatieve ingreep is weer mogelijk na de zwangerschap.

Bij de volgende vestigingen van Polikliniek de Blaak kunt u terecht voor behandeling van aambeien, anale abcessen en poliepen, anale jeuk en anale trombose: Tilburg, Rotterdam en Rijswijk. Lees hier meer over aambeien.

Alles over aambeien